Đòi hỏi từ thực tiễn
Tổ chức Công đoàn ra đời từ những thập niên cuối thế kỷ XVIII, vì yêu cầu bảo vệ lợi ích của công nhân, lao động và để thống nhất lực lượng giai cấp công nhân, đấu tranh cho sự phát triển xã hội. Ngày nay, ở hầu hết các quốc gia có nền kinh tế thị trường phát triển, có rất nhiều tổ chức xã hội - nghề nghiệp hoạt động, nhưng chỉ có Công đoàn mới trực tiếp tham gia giải quyết những xung đột liên quan đến quan hệ lao động.
Đại hội đại biểu Công đoàn Viên chức Việt Nam lần thứ V, nhiệm kỳ 2018-2023. Ảnh: TTXVN
Sau 30 năm đổi mới, Công đoàn Việt Nam hiện có hơn 10 triệu đoàn viên, công nhân viên chức, người lao động, chiếm 21% tổng số lao động và 11% dân số cả nước; là một nguồn lực rất quan trọng của đất nước khi đóng góp hơn 60% tổng sản phẩm xã hội và 70% ngân sách quốc gia. Giai cấp công nhân Việt Nam do Đảng khởi xướng và lãnh đạo không ngừng lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng, đang có mặt trong tất cả các ngành, nghề, các thành phần kinh tế, là lực lượng quan trọng, đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Nhấn mạnh vai trò của giai cấp công nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Dân vận Trung ương Trương Thị Mai cho rằng, muốn bảo đảm quá trình hội nhập của Việt Nam đi đúng hướng phải nâng cao vai trò của hệ thống chính trị Việt Nam, trong đó Công đoàn Việt Nam là một thành viên quan trọng, là cầu nối giữa quần chúng với Đảng, có mối liên hệ mật thiết với Nhà nước. Việc giải quyết tốt mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước và Công đoàn, không những tạo nguồn lực thúc đẩy quá trình hội nhập có hiệu quả cao, mà còn khẳng định vị trí của tổ chức công đoàn trong đời sống kinh tế, chính trị, xã hội của đất nước.
Chủ tịch nước Trần Đại Quang ghi nhận, những năm qua, tổ chức Công đoàn đã không ngừng đổi mới tổ chức, nội dung, phương thức hoạt động, thu hút, tập hợp ngày càng đông đảo công nhân, viên chức và người lao động, làm tốt vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. Chủ tịch nước Trần Đại Quang nhấn mạnh, giai cấp công nhân, lao động đang có mặt trên mọi lĩnh vực của nền kinh tế, đóng góp hơn 65% tổng sản phẩm xã hội và hơn 70% ngân sách cả nước. Vì vậy, tổ chức Công đoàn có vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của đất nước; là chỗ dựa vững chắc cho người lao động trong mọi thời kỳ.
Ở đâu có người lao động, ở đó có tổ chức công đoàn
Thực tế cho thấy, tổ chức Công đoàn Việt Nam ngày càng phát triển mạnh mẽ. Những chủ trương đúng đắn của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam luôn nhận được sự ủng hộ tích cực của đông đảo đoàn viên, người lao động trên cả nước. Các cấp Công đoàn đang từng bước thay đổi nội dung, phương thức hoạt động hướng đến lợi ích của người lao động và cũng phù hợp với quá trình phát triển của đất nước.
Quán triệt chỉ đạo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, công đoàn các cấp xác định tiêu chí hoạt động theo hướng "Ở đâu có người lao động, ở đó có tổ chức công đoàn". Giai cấp công nhân Việt Nam đang đặt niềm tin vào tổ chức Công đoàn và coi đó là chỗ dựa vững chắc trong đời sống lao động của mình.
Theo báo cáo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, các cấp công đoàn đã tích cực tham gia với chính quyền, cơ quan chuyên môn đồng cấp trong xây dựng cơ chế, chính sách; quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ trong doanh nghiệp... đem lại nhiều kết quả tích cực.
Trong vòng 5 năm qua, công đoàn cơ sở đã đại diện người lao động ký kết được 27.866 bản thỏa ước lao động tập thể. Thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, các cấp Công đoàn đã tổ chức đối thoại giữa cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, doanh nghiệp với công nhân lao động. So với đầu nhiệm kỳ đến nay, tổng số cuộc đối thoại định kỳ do các cấp công đoàn tổ chức đã tăng hơn 3 lần, với 30.641 cuộc và tăng gấp 7 lần ở các cuộc đối thoại đột xuất với 3.101 cuộc.
Đặc biệt, đã có 2.281 công đoàn cơ sở đối thoại, thương lượng thành công, nâng giá trị bữa ăn ca của 587.239 người lao động từ 15.000 đồng trở lên, góp phần cải thiện bữa ăn giữa ca, chăm lo sức khỏe cho đoàn viên, người lao động.
Với phương châm “Quyền lợi đảm bảo, phúc lợi tốt hơn”, từng bước tạo lợi thế khác biệt cho đoàn viên, Chương trình phúc lợi đoàn viên đã được triển khai ở các cấp Công đoàn. Đến nay, 1.157 đối tác là các tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp ký kết thỏa thuận hợp tác để cung cấp các sản phẩm, dịch vụ cho đoàn viên và người lao động với giá ưu đãi, góp phần tăng thêm lợi ích của trên 1,7 triệu lượt đoàn viên với số tiền 526 tỷ đồng.
Một trong những hoạt động được cả xã hội ủng hộ và đánh giá cao, đó là Chương trình “Tết Sum vầy” triển khai từ năm 2015. Hơn 8 triệu lượt đoàn viên, người lao động đã được hưởng lợi từ Chương trình này với tổng số tiền hơn 8.500 tỷ đồng. Bên cạnh đó, Chương trình "Mái ấm Công đoàn” đã trở thành hoạt động có ý nghĩa nhân văn to lớn. Trong 5 năm qua, trên 20 nghìn gia đình đoàn viên nghèo đã được xây dựng nhà mới hoặc sửa chữa nhà ở với tổng số tiền hơn 500 tỷ đồng...
Đột phá trong chỉ đạo, đổi mới trong tư duy
Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Bùi Văn Cường khẳng định, những năm gần đây, đội ngũ công nhân viên chức, người lao động tìm đến với tổ chức công đoàn ngày càng nhiều do quyền lợi của họ được đảm bảo. Để đạt được kết quả đó, tổ chức công đoàn đã thay đổi nhiều phương thức hoạt động với mục tiêu thực hiện tốt vai trò đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động; đồng thời tham gia xây dựng, hoàn thiện nhiều chính sách, pháp luật liên quan mật thiết đến người lao động.
Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã tham gia xây dựng Luật Bảo hiểm xã hội, Luật An toàn vệ sinh lao động, Bộ luật Tố tụng Dân sự (sửa đổi), các nghị định hướng dẫn thi hành Bộ luật Lao động, Luật Công đoàn năm 2012. Tổ chức Công đoàn đã tham gia có hiệu quả trong Hội đồng tiền lương quốc gia, góp phần đề xuất điều chỉnh tiền lương tối thiểu vùng tăng trên 55%, cải thiện đời sống đoàn viên, người lao động, thu hẹp khoảng cách giữa tiền lương tối thiểu và mức sống tối thiểu.
Đặc biệt, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã đề xuất và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn tại các khu công nghiệp, khu chế xuất”, mở ra những điều kiện mới để tạo sự gắn kết chặt chẽ hơn giữa tổ chức Công đoàn và đoàn viên, trực tiếp tham gia giải quyết các nhu cầu cấp thiết về: Nhà ở, nhà trẻ, siêu thị, trung tâm văn hóa, tư vấn pháp luật, chăm sóc y tế, cơ sở vật chất về thể dục, thể thao...
Bên cạnh những đột phá trong chỉ đạo, đội ngũ cán bộ công đoàn các cấp đã từng bước đổi mới trong tư duy, coi người lao động là đối tượng quan trọng nhất trong hoạt động của tổ chức. Phó Giáo sư, Tiến sỹ Vũ Quang Thọ, nguyên Viện trưởng Viện Công nhân - Công đoàn cho biết, qua khảo sát của cơ quan này, đội ngũ cán bộ công đoàn cơ sở hiện nay đã trưởng thành hơn rất nhiều so với trước đây do tham gia nhiều khóa đào tạo, tập huấn....
"Trình độ được nâng cao khiến tư duy của cán bộ làm công tác công đoàn cũng đã thay đổi rõ rệt. Họ hiểu rằng, tổ chức công đoàn chỉ có thể lớn mạnh và uy tín khi chăm sóc tốt cho người lao động", Phó Giáo sư, Tiến sỹ Vũ Quang Thọ nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, những chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích đoàn viên, người lao động của tổ chức Công đoàn đã góp phần thúc đẩy phong trào thi đua yêu nước trong công nhân viên chức, người lao động phát triển. Hưởng ứng phong trào thi đua lao động sáng tạo do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam phát động, 5 năm qua, gần 1,25 triệu lượt cán bộ quản lý, kỹ sư, công nhân lao động đã có đề tài nghiên cứu khoa học, sáng kiến, hợp lý hóa sản xuất, làm lợi hàng trăm ngàn tỷ đồng.
Theo Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Bùi Văn Cường, để đổi mới phương thức hoạt động, chăm lo lợi ích đoàn viên, đại diện bảo vệ người lao động, tổ chức công đoàn các cấp cần tiếp tục đổi mới mô hình tổ chức, nội dung, phương thức hoạt động; chú trọng công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở gắn liền với việc nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức công đoàn; đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới.