Mỹ-Trung Quốc đang tranh giành 'chất xám' tại Đông Nam Á

Mỹ đã chững lại trong lĩnh vực hoạt động nhằm thu hút "chất xám" của giới trẻ Đông Nam Á trong khi Trung Quốc đang nhanh chóng tạo lập hình ảnh là một nguồn giáo dục đại học hàng đầu ở khu vực này.
WEF ASEAN 2018: Họp báo về tầm ảnh hưởng trí tuệ nhân tạo đối với việc làm. (Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN)
WEF ASEAN 2018: Họp báo về tầm ảnh hưởng trí tuệ nhân tạo đối với việc làm. (Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN)

Theo Đài RFA, báo mạng World Politics Review hồi đầu tháng Hai vừa qua đăng bài viết của tác giả Kristine Lee với tựa đề "Cách thức Trung Quốc và Mỹ đang cạnh tranh để giành 'chất xám' trẻ ở Đông Nam Á," trong đó cho biết các nhà lãnh đạo doanh nghiệp tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos (Thụy Sĩ) hồi tháng trước cảnh báo rằng Trung Quốc đã vượt qua Mỹ trong việc phát triển trí tuệ nhân tạo và các công nghệ mới nổi khác, như thế hệ mạng di động thứ năm (5G).

Sự chú ý về lĩnh vực công nghệ đang phát triển nhanh chóng của Trung Quốc đã làm lu mờ một lĩnh vực cạnh tranh khác giữa Bắc Kinh và Washington, đó là cuộc tranh giành "chất xám" của giới trẻ.

Không nơi nào cuộc cạnh tranh trong lĩnh vực giáo dục và cạnh tranh thu hút thế hệ trẻ giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới lại rõ nét như tại khu vực Đông Nam Á.

Đây là nơi có dân số trẻ, các nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng và những điểm nóng địa chính trị.

Các quốc gia như Việt Nam, Indonesia, Thái Lan và Philippines có dân số ở độ tuổi trung bình khoảng 30 nên tất cả đều đang tìm cách khai thác lực lượng lao động trẻ được đào tạo tốt để phát triển kinh tế và trở thành những trung tâm sáng tạo.

Đông Nam Á cũng là khu vực mà Mỹ và các nước đồng minh chính, đặc biệt là Nhật Bản, có thể tham gia phát triển nguồn nhân lực để mở rộng thương mại và đầu tư nhằm duy trì lợi thế cạnh tranh ở đó.

Nhật Bản đi đầu trong việc xây dựng quan hệ đối tác trong chính phủ, khu vực công nghiệp tư nhân và các trường đại học địa phương.

Nước này không chỉ giúp mở rộng công nghệ-kỹ thuật ở khu vực Đông Nam Á mà còn mang lại cho các công ty Nhật Bản lực lượng lao động sẵn sàng tham gia chuỗi cung ứng của họ.

[Trung Quốc khai trương công viên đầu tiên phủ hoàn toàn sóng 5G]

Điển hình là việc chính phủ Việt Nam và Nhật Bản gần đây đã thành lập các chương trình sau đại học tại trường Đại học Quốc gia Việt Nam ở Hà Nội, qua đó sinh viên Việt Nam có thể lấy bằng thạc sỹ về chính sách công, khoa học môi trường, công nghệ nano và các môn kỹ thuật khác dưới sự bảo trợ của dự án Đại học Việt Nam-Nhật Bản.

Mỹ lâu nay vẫn chiếm vai trò thu hút giới trẻ trong khu vực, đặc biệt là ở Việt Nam. Một cuộc khảo sát gần đây của Pew cho thấy 84% dân số Việt Nam luôn ủng hộ Mỹ.

Thực tế khả quan như vậy nhưng vừa qua, Mỹ đã chững lại và bị hụt nguồn đầu tư trong lĩnh vực hoạt động nhằm thu hút "chất xám" của giới trẻ.

Ngược lại với Mỹ, Trung Quốc lại đang nhanh chóng cố gắng tạo lập hình ảnh là một nguồn giáo dục đại học hàng đầu ở các nước Đông Nam Á.

Khi Trung Quốc tăng cường mối quan hệ với khu vực, bao gồm thông qua các dự án cơ sở hạ tầng và phát triển thuộc dự án "Vành đai và Con đường" (BRI) , họ ngày càng sử dụng giáo dục như một công cụ chính sách để chiêu dụ thế hệ trẻ.

Ngoài cam kết nâng cao tiêu chuẩn giáo dục trong nước, Trung Quốc đã khởi xướng một chiến dịch đa chiều để xuất khẩu mô hình giáo dục của họ ra khắp Đông Nam Á.

Tháng 4/2017, trường Đại học Thanh Hoa ở Bắc Kinh đã thành lập Liên minh các trường đại học châu Á với thành viên ban đầu là 15 trường đại học ở khắp Đông Bắc và Đông Nam Á.

Tập hợp các nguồn lực và tăng cường hợp tác nghiên cứu khoa học giữa các trường đại học châu Á theo cách này có thể khuyến khích sinh viên ở lại trong khu vực, thay vì xin học bổng ở Mỹ.

Bắc Kinh cũng đã tích cực cố gắng hạn chế ảnh hưởng của Mỹ trong các trường đại học Trung Quốc, bao gồm việc cấm các chuyến thăm của các quan chức và các nhóm văn hóa Mỹ.

Theo tác giả Kristine Lee, việc đẩy các đồng minh và đối tác trong khu vực chọn phe giữa Mỹ và Trung Quốc là phản tác dụng do các chi phí tiềm năng.

Tác giả cho rằng hầu hết các nước Đông Nam Á đều tập trung vào việc duy trì tăng trưởng kinh tế và không đủ khả năng để thoát khỏi Trung Quốc, vốn là đối tác thương mại số 1 của Hiệp hội Các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), khối chính của khu vực.

Thay vì ép các nước phải lựa chọn, Mỹ nên xây dựng chiến lược toàn chính phủ, liên quan đến các sáng kiến giáo dục, tiếp cận kinh doanh và phối hợp với các đồng minh thân thiết như Nhật Bản và Hàn Quốc, tập trung vào mối quan hệ sâu sắc với các nước Đông Nam Á trong suốt thập kỷ tới.

Việc xây dựng nên hỗ trợ từ địa phương các nước, đặc biệt giữa các bộ phận sinh viên trẻ và doanh nhân trẻ, cũng có thể giúp quyết định sự thành công về lâu về dài cho chiến lược của Mỹ tại khu vực Đông Nam Á./.

(Vietnam+)

Tin cùng chuyên mục